PERAKENDE FİYATLAR NASIL DÜŞER?
Cevabı hemen veriyorum. DÜŞMEZ.
Neden düşmez. Hal yasasıymış, perakende yasasıymış, 5 büyük zincir marketi dize getirmekmiş. Hepsi hikaye.
Marketleri sürekli denetleyerek, uyarılar vererek düşmez. Düşüremezsiniz. 5 büyük zincirin büyük olması yada büyümeye devam etmesi zaten siyasidir, politikadır. Perakende yasası olsa onlar zaten büyüyemezdi. Belediyelere lokali koruma yetkisi verilse zaten büyüyemezler. Çare mi? Çaresi yok. Serbest piyasa hemen dava açılıyor ve belediye ruhsat vermek zorunda kalıyor.
Onların fiyatlarının birbirine benzemesi formatlarının sonucudur. Düşük operasyonel maliyetle düşük marjla fiyatlama yaparlar. Onların girdi maliyetleri ile fahiş fiyat tespiti yapamazsınız. Boşuna uğraşmayın. Zaten halka açık olanlar herşeyleri resmi. Gidip denetlemeyle vakit kaybetmeyin. Detay mizanlarını isteyin görürsünüz.
Perakendeciye ürün gelene kadar kaç el değişiyor. Hepsi maliyet ve karlılık ekliyor üstüne vergi maliyetini ekliyor. Doğal olarak artıyor fiyatlar. Tüketiciye gelince fiyat doğal olarak fahiş oluyor.
Aracıların azalması mümkün mü? Çiftçi üretsin, paketlesin, depolasın, taşışın ve sonra son perakendeciye satsın. Nasıl olacakmış. Mümkün mü? Değil. Aracılar olacak bunu azaltabilirsiniz ama bitiremezsiniz.
Üretim girdi maliyetlerini düşürebilir misiniz? İşte bu düşebilir. O da ne çiftçinin ne perakendecinin ne de halcilerin işi. Bu hükümetin işi. Sondan geriye doğru gitmek çözüm değil. Yoksa çok daha perakende suçluları ararız. Halcileri denetleyip dururuz. Halcilerin ve perakendecilerin fire ve imha oranlarının bu güne kadar hangi denetleme yada politikacıların hesapladığı, konuştuğunu görmedim. İsteseler de yapamazlar. Bunun fiyatlandırmadaki etkisini hesaplayamazlar.
Çözüm;
- Üretim girdi maliyetlerini düşürün,
- Fazla üniversiteleri kapatın Tarım Lisesi yapın, ilçelerde yüksek okulları hemen Tarım lisesine dönüştürün,
- Meslek liselerine daha önce verilmeyen önemi verin,
- Her köye ziraat mühendisi atayın, verimliliği artırın,
- Çiftçiyi tüccar ve manavlardan koruyun,
- Çiftçiye alım garantisi verin,
- Çiftçinin ürününü depolaması için lisanslı depoculuğu hızlandırın,
- Perakende sektörü en büyük sektördür. Çiftçinin ürünün son sergilendiği yerdir. Perakendecileri personel vergi giderlerini düşürün,
- Ailesi çiftçi olanların çiftçiliğe devam etmeleri için özel koruyucu, teşvik edici yasalar çıkarın. Şehirliden çiftçi olmaz.
- Köylerden göçü durdurun,
- Köy okullarını yeniden açın. Köye dönmek isteyenlere ürettiğini satınalma garantisi ve yetiştirmesi için hayvan verin.
Şimdilik bunlarla bitiriyorum. Ben bunları diyorum siz ne diyorsunuz.
Bence bu şekilde 4 yılda fiyatlar düşer…
Hasan AYDOĞAN